Goede vrijdag(avond) op Kythera

Gister was het Goede Vrijdag hier in Griekenland. Het Grieks Pasen loopt niet altijd (meestal niet) gelijk met  'ons' Pasen, dit jaar is het een weekje later. Het is het belangrijkste religieuze feest in Griekenland!

Het begint de week voor Pasen al, alles is dan 'groot'. Grote maandag, grote dinsdag, etc. Ik weet niet of er elke avond speciale diensten in de kerken zijn, maar donderdagavond troffen wij wel zoiets aan in Potamos. Ik vind het wel erg indrukwekkend zo'n Grieks Orthodoxe dienst, er is een continue zingen door mannen, althans, een soort midden tussen praten en zingen. Het is fijn om naar te luisteren en ik laat me er snel door meenemen. Begrijpen doen we het overigens niet, Albert vertelde ons dat het oud Grieks is, maar al was het nieuw, we verstaan er niks van. 

Maar goed, gisteravond dan, de avond van Goede Vrijdag. Van het internet geplukt :

Op goede vrijdag is er 's avonds een mis in de kerk. Goede Vrijdag is de dag van rouw. De dood van Christus wordt herdacht. De icoon van Christus wordt op de Epitafios gelegd, wat het graf van Christus symboliseert. Er wordt hiermee buiten de kerk een processie gehouden. De Epitafios wordt door het dorp of de stad gedragen en veel inwoners van het dorp lopen mee met de processie. Langs de route gooien de mensen bloemen naar de epitafios. De gelovigen lopen onder de Epitafios door.

de Epitafios

ingang van de kerk in Chora met de Epifatios

Er zijn diverse plekken op Kythera waar een processie gehouden wordt. Chora is de grootste, maar bijvoorbeeld in het dorp hier 300 meter verderop, wordt een kleine intieme processie gehouden. Daar waren we ook voor uitgenodigd door de 'glaszetter', maar ja, de verleiding was toch te groot om naar Chora te gaan.

Voorafgaand aan de processie is er een dienst. De processie stond gepland voor 9 uur 's avonds en rond half 8 waren wij in Chora. Eerst nog even een winkeltje ingedoken om onze aardse behoeften te bevredigen en een mooie ketting en armband gekocht :-) Rond 8 uur waren we bij het kerkje, waar het nog niet zo druk was. Er liepen wel mensen in en uit de kerk en we zijn toen toch ook maar naar binnen gegaan.

Eerst even gestaan, maar toen we legen stoelen zagen, toch maar gaan zitten. Even later werden we vriendelijk weggestuurd ... ahum ... dit waren de stoelen van de 'kaarsenverkoper' of de 'koster' zoals we dat zouden noemen. Sorry. Andere mensen wenkten naar ons en achterin was er nog plek. Dat is beter, staan of zitten we ook niet in de weg, want dat gevoel heb je namelijk nogal snel in zo'n klein Grieks kerkje. Het was aardig warm trouwens, veel mensen, die continue in en uit lopen, soms is het kerkje ineens heel erg vol, dan weer half leeg. Iets wat wij in Nederland niet kennen. 

Voor in de kerk was er een prachtige ikonastase te zien, werkelijk schitterend. De pappas en de bisschop (?? ik weet niet, ze hadden allebei een andere pet op) stonden voorin de kerk bij het Epifatios. Ze bewierookten dit en ons allemaal. Een aantal mannen lazen/zongen voor uit de ?? (Griekse Bijbel ?), ik weet het niet, sommige mensen in de kerk hadden ook een klein boekje bij zich waardoor ze mee konden lezen en soms ook meezongen. Af en toe kwam de priester door de kerk om iedereen te zegenen en deed hij ook een rondje buiten om de inmiddels aangroeiende menigte ook te zegenen.

Rond een uur of 9 gaan we ook maar naar buiten,het wordt aardig warm in de kerk en de processie zal zo toch wel starten ? Het is rond de kerk een stuk drukker geworden dan een uurtje terug. We zien iedereen met kaarsen staan en realiseren ons dat we de gekochte dikke kaarsen thuis hebben laten liggen. Ach ja ...

Uiteindelijk komt rond kwart voor 10 het geheel naar buiten. Eerst het kruis, dan de ikoon uit het Myrtidiotissa klooster en daarna de Epifatios. Daarachter sluiten de mensen zich aan en deze stoet gaat door Chora. In een aardig tempo overigens, dit is zeker geen geslenter !

Huizen, winkeltjes, bedrijven langs de route hebben (bijna) allemaal een uitstallinkje in het raam of in het deurgat van lichtjes en een ikoon.

hier kan je de ikoon uit het Myrtidiotissa klooster goed zien

We lopen overigens niet helemaal mee. We willen de ikoon eigenlijk nog eens goed zien en dat lukt niet als je er achter aan hobbelt. Dus af en toe snijden we de route af en we lopen ook een stuk terug naar de kerk, die er nu maar verlaten bij staat. We kunnen nu even rustig een kijkje nemen.

de lege kast, waaruit de ikoon is gehaald

de prachtige ikonastase

een huisaltaartje wat speciaal voor deze avond bij het raam is gezet

Bij het politieburo houdt de stoet even stil. Alle agenten krijgen de kans om de ikoon te kussen en worden allen gezegend door de priester. Hmmm ... maar goed, we krijgen nu wel even mooi de kans om een foto te schieten.

De processie eindigt weer bij de kerk, waar de ikoon snel opgeborgen wordt in de kast (met glazen deur). De Epifatios houdt halt voor de ingang van de kerk. Iedereen loopt nu onder de Epifatios door de kerk in, kust daarna de ikoon (de glazen ruit ziet er na even al niet meer uit) en wordt daarna gezegend door de priester. Behalve het kussen van het ikoon hebben we wel meegedaan aan dit ritueel. De meeste mensen lopen daarna weer naar buiten, sommige blijven nog even 'hangen'. Veel mensen lijken elkaar te feliciteren, althans, de wensen elkaar iets toe. Of dit gewoon een simpel 'prettige pasen' is, weet ik niet, ik zal het nog eens navragen.

een beetje slecht zichtbaar, maar de Epifatios houdt nu stil voor de ingang van de kerk en iedereen loopt eronder door de kerk binnen

Al met al een indrukwekkend geheel en erg mooi om eens mee te maken.

Nog even over de ikoon. Deze is de belangrijkste van Kythira en wordt bewaard in het klooster van Myrtidiotissa, daar waar we van de week waren en gezegend werden met een wattenstokje. Dit ikoon gaat aan het begin van de vastentijd naar Chora, op Goede Vrijdag gaat ze dus mee in de processie en op maandag (de dag na Pasen) maakt ze een rondte door het eiland. Ze wordt dan gedragen van dorp naar dorp. Dankzij Anita hebben we het schema hiervan, zodat we maandag of dinsdag misschien dit nog even mee kunnen krijgen. Na 14 dagen arriveert ze dan weer in het klooster van Myrtidiotissa, waar ze de rest van het jaar blijft.