Bezoek aan Baron van Dedem

Vrijdag, de naam zegt het al, een vrije dag.  Heerlijk, ’s morgens lekker ‘aankeutelen’ en na mijn ontbijtje neem ik de benenwagen op zoek naar het christelijk kerkhof wat hier niet ver vandaan moet zijn. Onderweg naar de projecten zijn we er al een aantal keer langsgereden. En inderdaad, na een kwartiertje lopen sta ik voor de poort.

Ik ben hier niet zonder reden. Een aantal van jullie weten dat ik afgelopen maanden 5x naar Leeuwarden op en neer ben gereisd om les te krijgen van Bauke van der Pol, een Friese antropoloog die al 40 jaar in India komt. Hij vertelde in de laatste les over Baron van Dedem die in Calcutta begraven ligt. Een aantal jaar geleden heeft hij het graf opgezocht, het was niet bekend of dit nog bestond, en ja, het was er nog. Hij ligt hier begraven, op het kerkhof met de toegangspoort waar ik nu sta.

Barom van Dedem, ooit burgemeester van Hoorn (1875-1891) en minister van Koloniën (1891-1894). Toen zijn kabinet viel, is hij naar India afgereisd. Hij was erg nieuwsgierig hoe de Engelsen dat in die tijd aanpakten, Nederlanders hadden veel problemen in Indonesië, de Engelsen leken het beter te doen in India en hij wilde wel eens weten hoe dat kwam. Op 55-jarige leeftijd (ongetrouwd) vertrok hij om ‘volle klaarheid te verschaffen omtrent de werking van het stelsel van decentralisatie en getemperd zelfbestuur’. Na een paar maanden arriveerde hij in Calcutta, werd ziek en overleed ter plaatse (in 1895). Hij werd hier begraven en vrienden van hem (hij was een geliefd man), zamelde geld in en gaven de beroemde architect Pierre Cuypers (Rijksmuseum, CS Amsterdam) de opdracht om een grafmonument te maken. Dit gebeurde en werd verscheept naar Calcutta. Het bestaat nog steeds, op deze begraafplaats. Meer weten? Kijk dan hier: http://www.oudhoorn.nl/brieven/2012/Graf%20van%20Dedem%20NHDF%2003102012.pdf.

de twee mannen wijzen mij de weg (ahum) en de linker heeft het artikel in zijn hand

Met het geprinte artikel uit het NHD, waar een foto op staat van het graf, loop ik naar de beheerders van de begraafplaats toe. Ze spreken nauwelijks Engels. Ik vraag ze waar dit graf ongeveer te vinden is, het is hier zo enorm groot, ik zou niet weten waar te moeten beginnen met zoeken. De twee mannen kijken elkaar aan, ze knikken naar me en naar elkaar, ik weet niet wat ze willen zeggen. Ik moet gaan zitten. Na enig onderling beraad zeggen ze me dat ik verkeerd ben, dat ik op een andere begraafplaats moet zijn, ze verwijzen me naar het Park Street cemetary, niet ver hier vandaan. Maar ik weet echt zeker dat ik hier goed ben, dus ik vraag ze nog eens te kijken. Op de foto staat bij de grafsteen een gezin (wat hier op de begraafplaats woont) en één van de mannen herkent de kinderen. Hij lijkt iets anders op de foto ook te herkennen. De mannen gebaren me mee te komen en we lopen het lange wandelpad op. Ze zijn nog niet helemaal zeker van hun zaak, als er iemand anders langs loopt, vragen ze het nog eens, maar deze haalt zijn schouders op. En dan ineens, zie ik het graf opdoemen. Het is namelijk enorm groot, zo’n 2 meter hoog en het staat niet ver van het wandelpad vandaan. Juist op dat punt willen de mannen linksaf slaan, terwijl het grafmonument rechts staat. Gedwee lopen ze inmiddels achter mij aan, ha ha, de omgekeerde wereld. En ja hoor, daar ligt Baron van Dedem, wat bijzonder.

de twee mannen stonden erop om mij bij het grafmonument te fotograferen, dus bij deze...

mijn begeleiders

Ik bedank de mannen, geef ze wat geld (waarna ze zeggen dat ze met z’n vieren zijn, dus ik verdubbel de gage L) en maak nog een praatje. Het zijn moslim mannen die op de christelijke begraafplaats werken. Prachtig. De mannen staan erop om nog een foto van mij te maken bij het grafmonument en ze vertrekken weer. Mij achterlatend bij baron van Dedem. Uit één van de flats naast de begraafplaats schalt operamuziek en dat maakt het haast een plechtig iets. Het is mooi en ik val letterlijk en figuurlijk even stil. Na 2 minuten stopt de cd en schalt er schelle Indiase bollywoodmuziek over het kerkhof. Beter, daar raak in minder van in de war ;-).

Raar idee om bij een landgenoot te staan die zo nieuwsgierig was naar ‘den vreemde’ dat hij dit met de dood moest bekopen. 56 jaar was hij nog maar en dan eenzaam hier begraven liggen. Ik begreep van de heer van der Pol dat het een uiterst aangename en aardige man moet zijn geweest. Dat maakt het allemaal nog triester. Er zullen weinig of geen mensen zijn die specifiek naar zijn graf komen vrees ik. Een aantal jaar geleden in ieder geval Bauke van der Pol, er is toen zelfs nog een kleine ceremonie gehouden omdat niemand op de begraafplaats wist wie hij was en dat nu bekend was. En vandaag sta ík hier. 

(Met dank aan Bauke van der Pol die mij leerde over de heer van Dedem en zijn bijzondere grafmonument.)

De begraafplaats is nog steeds in gebruik en een aantal jaar geleden nog uitgebreid. Het is dan ook echt enorm. Hier nog wat foto's van de begraafplaats zelf: